Toplumda yaygın olarak görülen hastalıklardan biri de kanserdir. Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi müdahaleler pek çok probleme neden olmaktadır. Hastanın yaşamını etkileyen en önemli problemler ağrı, yorgunluk ve kas kuvvetsizliğidir. Kanserde tedavi yöntemlerinin gelişmesine rağmen hastalarda bu problemler devam etmektedir. Peki bu şikayetleri önlemenin yolları nelerdir? Kanser Hastalarında Ağrı, Yorgunluk ve Kas Kuvvetsizliğinin Nedenleri Nelerdir? Kemoterapi ilaçlarının neden olduğu kansızlık, uyku ve beslenme bozukluğu, depresyon ve stres ağrı ve yorgunluğun oluşumunda çok etkilidir. Aynı zamanda radyoterapi ve cerrahi tedavileri sonrasında da ağrı ve yorgunluk görülür. Bu şikayetler hastaların hareketsiz kalmasına ve kas kuvvetinin azalmasına neden olur, bu durumda karşımıza kanser hastalarında ağrı – yorgunluk – kas kuvvetsizliği döngüsü çıkar. Egzersiz Ağrı ve Yorgunluğu Arttırır Mı? Yorgunluğa karşı en önemli tedavi yaklaşımın kanser hastalarında egzersiz olduğu bilinmektedir. Yapılan araştırmalar egzersizlerin ve yürüyüş, bisiklete binme gibi fiziksel aktivitelerin yorgunluğu ve ağrıyı azalttığını göstermektedir. Egzersiz ile hastanın kas kuvveti, fonksiyonel kapasitesi artar ve günlük aktiviteleri sırasında daha az yorgunluk ve ağrı hisseder. Ayrıca, egzersiz ile kişinin mutluluk hali de artar; yorgunluk ve ağrı ile daha kolay baş edebilir. ‘’Egzersizin kanser hastalarında faydaları nelerdir?’’ Sorusunu cevaplayan Türkiye Fizyoterapistler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof.Dr.Fzt. Tülin Düger, Egzersizin ağrı ve yorgunluğu azaltmak dışında kanser hastalarında bağışıklık sistemini kuvvetlendirmek, kan yapımını arttırmak gibi önemli etkileri de bulunmaktadır. Tedaviler döneminde egzersiz yapan, fiziksel olarak aktivite düzeyini koruyan kanser hastalarının daha çabuk toparlandıkları, günlük hayatına ve iş yaşamına daha erken katıldıkları gözlenmektedir. Fizyoterapist tarafından kişinin ihtiyacına göre belirlenen egzersiz programları ve fiziksel aktivite düzeyini arttırmaya yönelik müdahaleler, kemoterapi ve radyoterapi gibi kanser tedavilerinin de düzenli olarak uygulanmasına katkı sağlar. Kanserde Egzersizler Ne Şekilde Uygulanmalıdır? Kanser hastalarında egzersiz uygulamaları bireysel olarak planlanır. Kanser tedavileri sırasında ve tamamlandıktan sonraki dönemde hastaların karşılaştıkları problemler farklılık gösterir. Bu nedenle, deneyimli bir fizyoterapist gözetiminde egzersizlerin yapılması ve planlanması doğru olacaktır. Kanser hastalarında uygulanan egzersiz programlarında; kas kuvvetlendirme egzersizleri, solunum egzersizleri, denge egzersizleri, esneklik egzersizleri ve yürüyüş, bisiklete binme gibi fiziksel aktiviteler her gün belirlenen program çerçevesinde, fizyoterapist eşliğinde ve grup egzersizleri şeklinde uygulanabilir. Egzersiz Sıklığı Nasıl Olmalıdır? Hastanın durumundaki değişikliklere bağlı olarak sürekli değişen egzersiz programı ve fiziksel aktivite yoğunluğu hasta ve fizyoterapist tarafından birlikte belirlenir. Ne sıklıkta yapılacağı hastanın ihtiyaçlarına, şikayetlerine ve tedavinin neden olduğu yan etkilere bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedaviler boyunca haftada 3-7 gün, tedaviler tamamlandıktan sonra ise hayat boyu egzersiz alışkanlığının sürdürülmesi şeklinde egzersiz programı devam edebilir. Kanser Hastalarına Önerilerileri belirten, Türkiye Fizyoterapistler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof.Dr.Fzt. Tülin Düger, 1.Egzersizi hayatınızın bir parçası haline getirin. 2.Kendinizi eve kapatmayın, aktif olun. 3.Aileniz ve arkadaşlarınızla vakit geçirin. 4.Açık havada yürüyüşler yapın. 5.Sağlıklı beslenmeye özen gösterin. 6.Gün içinde yapacağınız aktiviteler için ajanda tutun ve en zor işlerinizi enerjinizin yüksek olduğu zamanlarda yapın. Nelere Dikkat Edilmeli? Aşırı zorlayıcı egzersizlerden kaçının. Çok uzun süreli egzersiz yaparak kendinizi zorlamayın. Çok sıcak veya çok soğuk havalarda egzersiz yapmayın. Egzersiz yaparken rahat bir kıyafet ve ayakkabı kullanın. Kanser ve tedavilerine bağlı pek çok problemler ve kas ve iskelet sisteminin olumsuz etkilenmesi nedeniyle günlük aktivitelerinizi yapmakta güçlük çekiyorsanız, çabuk yoruluyorsanız ve sürekli hareketsiz bir yaşam sürdürüyorsanız egzersiz yapmalısınız. Egzersiz konusunda mutlaka fizyoterapiste danışarak bu problemlerinizden kurtulabilirsiniz.